قلعه و موزه اربونی ارمنستان : تقریبا 3 هزار سال قبل، در نزدیکی دریاچه وان در ترکیه، امپراطوری اورارتوها زندگی میکردند که شهر ایروان را به همراه قلعه اربونی بنا کردند. این قلعه اکنون یکی از مهم ترین بناهای تاریخی در ارمنستان بوده که در قسمت جنوب شرقی ایروان، روی یک تپه قرار دارد. سال 1950 میلادی بود که کتیبه آرگیشتی در همین قلعه پیدا شد و بر طبق همان کتیبه مشخص شد که 782 سال قبل از میلاد در همین منطقه قلعه تاسیس شده و بعد از هزاران سال به خاطر ساخت بناهای جدید از زیر خاک سربرآورده است. این قلعه بوسیله پسر منوا، آرگیشتی، پادشاه اورارتو حدود سال 783 قبل از میلاد ساخت. اولین بخش ها از این قلعه در قسمت شرقی رود ارس قرار داشت. باستان شناسان به تازگی در پای تپه آرین برد، فلزکاری های فوق العاده دیدنی اورارتویی را پیدا کرده و در موزه به نمایش گذاشته اند. ساختمان این موزه تندیس های برجسته ای از اورارتویی ها را روی خود داشته و به خاطر جذابیت و شکوهی که به خود گرفته، توریست ها و گردشگران تور ارمنستان را به سمت خود میکشد. به تازگی کتیبه ای هم در این محل پیدا شده که روی آن با زبان اربونی نوشته شده "با بزرگداشت خدای خلدی ارگیشتی فرزند منوا این قلعه را بنا کرد و اسم آن را اربونی گذاشت برای قدرت کشور بیاینا و ترس دشمن هایش" آرگیشتی بر این باور بود که زمین بایر بوده و در زمین این منطقه کارهای بزرگی کرده و با بزرگداشت خدای خلدی آرگیشتی پسر منوا، فرمانروایی نیرومند و بزرگ برای سرزمین بیاینا شهر توشپا است. باستان شناسان بعد از مطالعه هایی که روی قلعه و موزه اربونی ارمنستان کردند، متوجه آن شدند که این قلعه مرکز ساتراپ 13 بوده و قصر آپادانا به همراه معبد اهورامزدا در آن ساخته شده بود. و همین نشان دهنده اهمیت بسیار این منطقه برای حکومت های مختلف است. امروزه با اینکه قلعه کناری اربونی، تیشبانی به خرابه ای تبدیل شده اما قلعه اربونی همچنان روی تپه استوار باقی مانده و در قسمت مرکزی آن خانه و باغ های بسیاری به جا مانده اند.
ساعات بازدید از قلعه و موزه اربونی ارمنستان
توریست ها و گردشگران تور ارمنستان در سفر خود به این کشور نمیتوانند از این جاذبه تاریخی فوق العاده و کهن دیدن نکنند به خصوص آن دسته که به باستان شناسی و تاریخ علاقه مند هستند! به هرحال اگر هوس بازدید از این قلعه قدیمی به سرتان زد، این قلعه هر روز هفته البته به جز روزهای دوشنبه و تعطیل های رسمی، از ساعت ده صبح تا چهار آماده برای بازدید شماست.
