هنگامی که به خارج از کشور سفر می‌کنید، ممکن است با مفهوم "ارز مسافرتی" آشنا شده باشید و تفاوت قیمت آن با نرخ ارز در بازار آزاد را بدانید. ارز مسافرتی توسط بانک مرکزی با کمترین نرخ ممکن برای مسافران خارجی فراهم شده و از بازار آزاد ارز در ایران با قیمتی پایین‌تر عرضه می‌گردد. با توجه به نوسان‌های بالای نرخ ارز در بازار آزاد و کاهش روزافزون ارزش ریال، خرید ارز مسافرتی می‌تواند تاثیر قابل توجهی در کاهش هزینه‌های سفر برای مسافران داشته باشد.
در واقع خرید ارز مسافرتی از مزایای مهم سفر است که کمک می‌کند هزینه سفر را به میزان قابل توجهی کاهش دهید و باعث می‌شود تجربه سفر شما بهتر و لذتبخش‌تر باشد.
 

ارز مسافرتی: نحوه دریافت و قیمت آن

مقدار ارز مسافرتی برای سفرهای زمینی، ریلی و دریایی از ۲ اسفند ۱۴۰۱، مبلغ ۳۰۰ یورو و برای سفرهای هوایی ۵۰۰ یورو تعیین شده است. ابتدا، بانک مرکزی اعلام کرده بود که ارز مسافرتی تنها از طریق ثبت نام در «سامانه برخط مرکز مبادلات ارز و طلای ایران» برای متقاضیان آن قابل تخصیص است، اما آخرین بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد که این امر دیگر اجباری نیست و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به شعب بانک‌های عامل، مدارک لازم برای دریافت حواله ارزی پول خود را تحویل دهند.
با این حال، طبق قوانین بانک مرکزی، وجه نقد ارزی فقط در فرودگاه و پشت گیت خروجی به مسافران تحویل داده می‌شود. در نتیجه، برای دریافت ارز مسافرتی بهتر است پیش از سفر با بانک‌های عامل تماس بگیرید و لزوماً در صرافی رسمی ثبت نام نکنید.
سیاست جدید بانک مرکزی بر این است که از ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ سهمیه خرید ارز با کارت ملی از ۵ هزار یورو به ۲ هزار یورو کاهش یافته است. برای خرید ارز سهمیه‌ای، ابتدا باید در «سامانه برخط مرکز مبادلات ارز و طلا ایران» ثبت‌نام کنید و پس از تایید صرافی، مبلغ خریداری‌شده به حساب ارزی وی در بانک‌ واریز خواهد شد. همچنین در صورتی که قصد دریافت ارز با کارت ملی را دارید، می توانید نسبت به آن اقدام کنید. با این حال، نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که سهمیه خرید ارز به محدودیتی توسط بانک مرکزی خواهد خورد که باید آن را رعایت کرد.
در اینجا برای آگاهی بیشتر، تغییراتی که در زمینه دریافت ارز سهمیه‌ای و مقدار ارز مسافرتی انجام شده است معرفی خواهیم کرد.
 

آشنایی با تغییرات ارزی مرتبط با سفرهای خارجی

آخرین اطلاعیه بانک مرکزی بیان می‌کند که به عنوان روش تعیین مقدار ارز مسافرتی ، تفاوتی بین مقصد مسافران، همانطور که صادقانه عنوان شده، وجود ندارد. به این معنا که مقصد و ماهیت سفر، جایی که با ویزای بررسی شده یا بدون ویزا می‌باشد، تاثیری در مقدار ارز مسافرتی نخواهد داشت. به عبارتی می‌توان گفت که به ازای سفر‌های زمینی، ریلی و دریایی، مبلغ ۳۰۰ یورو و برای سفر‌های هوایی مبلغ ۵۰۰ یورو به مسافران اختصاص داده خواهد شد. هر مسافر مجاز به دریافت ارز مسافرتی برای یکبار در سال خواهد بود.
 

محدودیت مقدار ارز مسافرتی برای سفر به ترکیه

 
ترکیه با شهرهایی همچون استانبول، آنتالیا و ازمیر، برای ایرانیان یکی از مناطق پرطرفدار در طول سال به شمار می‌آید. در نتیجه، میزان ارز مسافرتی برای ترکیه همیشه یکی از سوالات مهمی است که پیش از سفر مطرح می‌شود. ممنونیم که یادآوری کردید محدودیت مقدار ارز مسافرتی برای سفر به ترکیه از قانون کلی که در بالاتر اشاره شده است، پیروی می کند. به این ترتیب، برای سفر به ترکیه، مسافران مجاز به دریافت ۳۰۰ یورو برای سفرهای زمینی و ۵۰۰ یورو برای سفرهای هوایی هستند.

تعیین مقدار ارز مسافرتی برای سفر به دبی

 
امارات با هتل‌های لوکس و چند ستاره و جاذبه‌های دیدنی خود، جزو مقاصد محبوب رفتاریانی است که به‌دنبال سفری لوکس و هیجان‌انگیز می‌باشند. از آنجایی که هیچ گونه سفر زمینی به دبی وجود ندارد، همه سفرها به این منطقه، با هواپیما انجام می‌شوند. بنابراین، در مقدار ارز مسافرتی برای دبی، همان قوانین پایه‌ای که بانک مرکزی در بخشنامه اخیر خود اعلام کرده است، اعمال می‌گردد. به این ترتیب، مقدار ارز مسافرتی برای دبی که برای مسافران تعلق می‌گیرد، برای سفر به صورت هوایی، ۵۰۰ یورو می‌باشد.
 

تعیین مقدار ارز مسافرتی برای سفر به کربلا

ایام اربعین به عنوان یکی از مهم‌ترین زمان‌ها در سال، با درخواست بالایی ازارز مسافرتی کربلا همراه است. در صورتی که می‌خواهید با اتوبوس به کربلا سفر کنید، برای شما مبلغ ۳۰۰ یورو و جهت سفر با هواپیما به کربلا یا نجف نیاز خواهید داشت تا ۵۰۰ یورو ارز مسافرتی دریافت کنید. به علاوه، رئیس ستاد مرکزی اربعین اعلام کرده است که گذرنامه‌ی ویژه‌ای برای زائران اربعین ۱۴۰۲ صادر خواهد شد.
 

مقدار ارز مسافرتی برای سفر به اربعین سال ۱۴۰۲

 
نرخ ارز مسافرتی، معمولاً بازار آزاد قیمت پایین‌تری دارد و با تفاوت چند هزار تومانی به مسافران ارائه می‌گردد. این تفاوت قیمت علاوه بر اهمیت اقتصادی، منجر به کاهش قابل توجه هزینه سفر برای مسافران می‌گردد. با این حال، براساس گفته رئیس بانک مرکزی، قیمت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۲، بر اساس منابع و مصارف ارزی کشور و متغیرهای بنیادی اقتصادی در مرکز مبادله ارز تعیین می‌گردد و مبنای معاملات طرفین در آن قرار می‌گیرد.
در این راستا، در تاریخ دوم اسفندماه سال ۱۴۰۱ که نخستین روز فعالیت مرکز مبادله ارز و طلا در ایران بود، نرخ حواله بازرگانی به مبلغ ۳۶ هزار و ۱۳۰ تومان و نرخ ارز خدماتی شامل نرخ ارز مسافرتی دلار نیز با مبلغ ۴۱ هزار و ۵۴۹ تومان، اعلام شد.
بنا بر اعلام بانک مرکزی در تاریخ ۲ اسفندماه ۱۴۰۱، دریافت ارز مسافرتی تنها از طریق ثبت‌نام در سامانه برخط و معرفی به بانک‌های عامل امکان‌پذیر خواهد بود. با این حال، بررسی‌های جدیدتر در فروردین ماه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که متقاضیان دریافت ارز مسافرتی الزامی به ثبت‌نام در سامانه ندارند و می‌توانند با مراجعه به بانک‌های عامل، حواله ارزی خود را دریافت کنند.

نحوه دریافت ارز مسافرتی: آیا بهتر است از سامانه برخط استفاده کنیم؟

در گذشته، دریافت ارز مسافرتی از طریق بانک‌ها یا صرافی‌های مورد تایید با چالش‌های بسیاری همراه بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که خرید ارز مسافرتی با پرداخت نقدی از صرافی‌های سطح شهر، تا سقف ۲۰۰۰ یورو امکان‌پذیر بود، اما بانک‌ها تنها به ارائه حواله ارز مسافرتی با سقف ۵۰۰ یورو محدود بودند. با این حال، امروزه و در پی‌ برداشت تحریم‌ها از سوی غرب، بازار ارز مسافرتی با دستگاه کارت‌خوان و خرید از طریق سایت‌های معتبر یا اپلیکیشن‌های موجود، امکان‌پذیر شده است تا مسافران بدون محدودیت مقداری ارز مسافرتی بخرند.
 
فعالیت مرکز مبادلات ارز و طلای ایران در اسفند ۱۴۰۱، باعث تغییر شرایط دریافت ارز مسافرتی و ارز سهمیه‌ای شد. براساس آخرین بررسی‌ها، متقاضیان دریافت ارز مسافرتی با داشتن مدارک سفر شامل ویزا، بلیط هواپیما، پاسپورت و کارت بانکی (به نام خود مسافر) می‌توانند به بانک‌های عامل مراجعه کرده و حواله ارزی خود را دریافت کنند. علاوه بر بانک ملی، بانک ملت نیز به فروش ارز مسافرتی می‌پردازد. در ازای پرداخت معادل ریالی ارز مسافرتی، مسافران رسیدی دریافت می‌کنند که باید در فرودگاه آن را به باجه‌های ارزی بدهند و ارز خریداری‌شده را دریافت کنند. این سامانه باعث کاهش چالش‌های دریافت ارز مسافرتی توسط مسافران شده است.
برای دریافت ارز سهمیه‌ای به ارزش ۲ هزار یورو، متقاضیان ملزم به ثبت‌نام در سامانه برخط و افتتاح حساب ارزی در بانک‌ها هستند. پس از ثبت‌نام در سامانه، متقاضیان به صرافی‌های معرفی شده در نزدیکی خود مراجعه کرده و با استفاده از کارت ملی، ارز خریداری شده را به حساب ارزی خود واریز می‌کنند. برداشت اسکناس نیز ۵ روز کاری پس از افتتاح حساب، امکان‌پذیر است. این روش، ارائه راهکاری راحت و آسان برای دریافت ارز سهمیه‌ای به مردم ارائه می‌دهد.
 

ثبت نام در سامانه مرکز مبادلات ارز و طلا برای دریافت ارز سهمیه‌ای

سامانه مرکز مبادله ارز و طلا، روشی آسان برای دریافت ارز سهمیه‌ای به مردم ارائه می‌دهد. برای ثبت نام در سامانه، ابتدا باید به وب‌سایت مرکز مراجعه کرده و ثبت‌نام کنید. سپس مدارک شامل کارت ملی، شماره شبا، شماره تلفن همراه و ایمیل را وارد کنید. پس از این مرحله، باید از بین بانک‌های عامل، بانکی را برای افتتاح حساب انتخاب کنید. در نهایت، باید اطلاعات بانکی خود را وارد کرده و حساب ارزی خود را ایجاد کنید. با پایان این مراحل، می‌توانید به صرافی‌های معرفی شده مراجعه کرده و ارز خود را به حساب ارزی خود واریز کنید.
 

راهنمای مراحل ثبت نام ارز سهمیه‌ای بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی

برای دریافت ارز سهمیه‌ای، ابتدا باید به سامانه برخط مراجعه کرده و شماره ملی و تلفن همراه خود را وارد کنید. پس از این مرحله، یک پیامک شامل کد تایید برای ورود به سامانه برای شما ارسال می‌شود. سپس باید اطلاعات هویتی خود را وارد کرده و به صفحه انتخاب صرافی‌ها منتقل شوید. در این مرحله، باید نزدیکترین صرافی را از لیست صرافی‌ها انتخاب کنید. پس از این مرحله، یک پیامک تایید از صرافی انتخابی دریافت خواهید کرد.
در دوره‌ای که با صرافی هماهنگ کردید، باید به صرافی مراجعه کرده و ارز جهت واریز به حساب ارزی خود را به تعداد مشخص و با نرخ تعیین‌شده خریداری کنید. این روش، روشی آسان و راحت برای دریافت ارز سهمیه‌ای با کمترین زمان صرف شده است.
 

روش دریافت ارز مسافرتی از فرودگاه امام

دریافت ارز مسافرتی از فرودگاه امام به روشی ساده و راحت انجام می‌شود. برای دریافت ارز، ابتدا باید حواله ارزی خود را از بانک‌های عامل دریافت کنید. سپس مبلغ موردنظر خود را می‌توانید از شعب بانک ملی و ملت در فرودگاه امام یا خودپرداز‌های ارزی که در فرودگاه نصب شده‌اند، دریافت کنید. همچنین، به دلیل داشتن خودپرداز‌های ارزی در فرودگاه، شما می‌توانید از خدمات ارزی در هر زمانی که می‌خواهید و به سرعت استفاده کنید.
با این روش، مسافران به سادگی و بدون نیاز به حضور در بانک‌ها، ارز مسافرتی خود را در فرودگاه دریافت کرده و راحت‌تر سفر کنند.
 

روش دریافت ارز مسافرتی از صرافی

دریافت ارز مسافرتی از صرافی‌های قبل از راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و کالا ایران، ممکن بود؛ اما از طریق ثبت‌نام در سامانه برخط می‌توان به راحتی و با پشتیبانی از مرکز مبادلات ارز و طلا، به خرید ارز سهمیه‌ای در صرافی‌ها اقدام کرد. در این روش، شخص ثبت‌نام شده باید برای خرید ارز با استفاده از کارت ملی، دو کارت بانکی به همراه داشته باشد.
قیمت روزانه فروش ارز سهمیه‌ای در مرکز مبادلات ارز و طلا هر روز بروزرسانی می‌شود؛ بنابراین مسافران باید به فرصت‌های مختلف توجه کنند تا با بهره‌گیری از قیمت مناسب، به صورت کاملا آنلاین، به خرید ارز سهمیه‌ای خود اقدام کنند. در نهایت، پس از خریداری ارز، آن به صورت مستقیم به حساب ارزی مشتری واریز می‌شود.
 

روش دریافت ارز مسافرتی از بانک‌ها

بانک مرکزی با ارائه حواله ارزی، مسافران را در دریافت ارز مسافرتی یاری می‌رساند. با تایید مدارک و شرایط متقاضی، مقدار حواله ارزی مطابق با نوع سفر (هوایی، زمینی، ریلی یا دریایی) به صورت تعیین شده به او تحویل داده می‌شود. سپس مسافران می‌توانند مبلغ نقد حواله خود را در فرودگاه امام و سایر فرودگاه‌های کشور دریافت کنند. با این روش، به سادگی می‌توانید بدون هیچ‌گونه دردسری، ارز مسافرتی خود را دریافت کنید و با آن به راحتی در سفر خود از آن استفاده کنید. همچنین، این روش به علت نبودن محدودیت در خرید و فروش ارز، مسافران را مستقیما به بازار ارز متصل کرده و قیمتی رقابتی برای خرید در اختیارشان قرار می‌دهد.
 

روش و شرایط دریافت ارز مسافرتی

یکی از تغییرات جدید در شرایط دریافت ارز مسافرتی کاهش سن قانونی شخص متقاضی می‌باشد؛ در گذشته، شخص زیر ۱۸ سال نمی‌توانست ارز مسافرتی دریافت کند، اما با قانون جدید این محدودیت به سن ۵ سال کاهش پیدا کرده است. علاوه بر این، شرایط دیگری دریافت ارز مسافرتی تغییری نکرده است، ولی در هر صورت شرایط کلی برای دریافت ارز مسافرتی برای سفر‌های هوایی یا زمینی، ریلی و دریایی به شرح زیر می‌باشد:
  • مسافر باید دارای مدارک شناسایی معتبر، همچون کارت ملی یا پاسپورت باشد.
  • مقدار ارز مسافرتی تعیین شده به ازای هر سال خورده به حساب مسافر واریز می‌شود.
  • مسافر باید قبل از سفر، به صرافی یا بانک خود مراجعه کرده و دیگر اطلاعات مورد نیاز، همچون تاریخ سفر و مدت زمان به‌مانده تا سفر را تأیید کند.
  • در مراحل بعدی، مسافر می‌تواند با حضور در فرودگاه یا دیگر مراکز صرافی مقدار مورد نیاز ارز مسافرتی خود را به‌صورت واحد پول مورد نظر دریافت کند.

شرایط دریافت ارز مسافرتی برای سفر‌های هوایی یا زمینی، ریلی و دریایی به شرح زیر است:

 
• فقط افراد بالای ۵ سال مجاز به دریافت ارز مسافرتی هستند.
• هر فرد فقط یک بار در سال می تواند ارز مسافرتی دریافت کند و اگر قبلا ارز مسافرتی دریافت کرده باشد، دوباره نمی تواند برای دریافت آن اقدام کند، به استثنای دریافت برای سفرهای عمره و عتبات.
• خرید ارز مسافرتی برای سفرهایی که برای آن‌ها از قبل انجام شده‌اند، امکان‌پذیر نیست.
• حداکثر زمان تا سفر باید ۷ روز یا کمتر باشد.
• افراد دو تابعیتی و دارندگان گذرنامه خدماتی یا سیاسی مجوز دریافت ارز مسافرتی ندارند.
• حضور شخص متقاضی در صرافی یا بانک جهت دریافت ارز مسافرتی الزامی است.
• متقاضی باید شماره تلفن خود را در زمان درخواست تایید کند.
• متقاضی باید حساب فعال نزد بانک ملی داشته باشد.
• شرایط و مدارک مورد نیاز برای درخواست ارز مسافرتی
 
• با توجه به اطلاعیه بانک مرکزی در تاریخ ۴ اسفند ۱۴۰۱، برای درخواست ارز مسافرتی، متقاضیان باید با توجه به نوع سفر خود، مدارک زیر را به بخش‌های بانکی ارائه دهند:
• گذرنامه اصل و کپی آن با حداقل ۶ ماه اعتبار
• بلیط هواپیما (باشماره رزرواسیون) اصل و کپی آن
• اگر سفر به کشوری با نیاز به ویزا می‌باشد، ویزای معتبر آن کشور را نیز به صورت اصل و کپی ارائه دهید. برای مشاهده‌ کشورهایی که برای ایرانیان بدون ویزا هستند به «لیست کشورهای بدون ویزا برای ایرانیان ۲۰۲۲» مراجعه کنید.
• فیش پرداخت عوارض خروج از کشور را در اصل و کپی به همراه داشته باشید.
 

مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی و نحوه ارائه آن‌ها به باجه‌های بانکی

با توجه به نوسانات بازار ارز و افزایش قیمت‌ها در آخرین ماه سال ۱۴۰۱، سفر به خارج برای مردم دشوارتر شده است و به نظر می‌رسد اختصاص ارز مسافرتی بتواند بخشی از هزینه‌های سفر را کاهش دهد؛ با این‌حال، علیرغم شرایط نامساعد ارزی کشور، برخی از اقتصاددانان مخالف تخصیص ارز مسافرتی به مسافران هستند و آن را موجب خروج سرمایه ارزی از کشور می‌دانند.
با این حال، برخی از کارشناسان با شرایط نامساعد اقتصادی در کشور و افزایش قیمت دلار در ایران، نظری دارند که مقدار ارز مسافرتی، جوابگوی هزینه‌های سفر خارجی نیست. آنها معتقدند که این مسئله، ناشی از افزایش تورم و نامناسبی ارزی در کشور است و شرایط اقتصادی نامساعد منجر به کاهش اولویت مسافرت‌های خارجی در بین مردم شده است.