هدف از نصب سرج ارستر تابلویی محافظت از تجهیزات در برابر جریان بالا و نوسان ولتاژ است. رعد و برق و سوئیچینگ در مدار القایی از علل شایع افزایش ولتاژ در سیستم هستند. سرچ ارستر سیستم های برق را از آسیبهای ناشی از صاعقه، نوسانات ولتاژ و اضافه جریان محافظت میکند.
هنگامی که یک نوسان برق قدرتمند از سیستم قدرت به سرج ارستر منتقل میشود، جریان ولتاژ بالا مستقیماً به عایق یا به زمین ارسال میشود تا مانع آسیب به سیستم و تجهیزات شود. این مسئله در برخی مکانها چون بانک، دیتاسنترها و بیمارستانها و سایر مکانهایی که دارای تجهیزات الکتریکی حساس و گرانقیمت هستند، اهمیت بسیار زیادی دارد. آشنایی با سرج ارستر تابلویی و کاربردهای آن موضوع این مطلب را به خود اختصاص داده است.
سرج ارستر تابلویی چیست؟
سرج ارستر قطعهای الکترونیکی است که جهت حفاظت ثانویه از وسایل الکتریکی به صورت موازی با مدار در تابلو برقها بسته میشود و هنگام ورود جریان بالا و نوسان ولتاژ عمل کرده و اضافه ولتاژ و جریان را به صورت آنی به سمت زمین هدایت میکند. این تجهیزات در داخل ترانسفورماتورهای لنت، بر روی کلیدهای مدار داخل منازل، بر روی پست ها و تیرهای رایزر و بسیاری مکانهای دیگر نصب میشوند. این تجهیزات باید موردتائید استانداردهای IEC 60099-4 و استاندارد IEEE C62.11 باشند.
کاربرد سرج ارستر تابلویی
خط اصلی برق شاهد چندین نوسان ولتاژ است که صاعقه یکی از آنهاست. رعد و برق یک رویداد غیرقابل پیش بینی و تصادفی است. اعتقاد بر این است که در هر ثانیه حدود 100 رعد و برق به سطح زمین برخورد میکند.
انواع دیگر نوسانات ولتاژ شامل اضافه ولتاژ موقت و نوسان سوئیچینگ است. نوسان سوئیچینگ اضافه ولتاژی است که در اثر تغییر در شرایط عملیاتی برای نوسان ولتاژ اصلی ایجاد میشود. نوسانات سوئیچینگ، انرژی به دام افتاده و انتشار بعدی آن است.
سرج ارستر تابلویی در شبکههای برق برای محافظت از تجهیزات در برابر آسیبهای ناشی از ولتاژ بیش از حد ناگهانی مانند رعد و برق یا سایر شوکهای الکتریکی استفاده میشود. سرج ارسترها رعد و برق را متوقف و جذب نمیکنند، بلکه رعد و برق را منحرف و ولتاژ را محدود میکنند و به این ترتیب، از تجهیزات الکتریکی محافظت میکنند. سرج ارستر یک قطعه ضروری در تمام سیستمهای الکتریکی و تابلوهای برق است که به کمک آن میتوان از آسیبهای مختلف و هزینههای تعویض و تعمیر تجهیزات جلوگیری کرد.
انواع سرج ارسترها
سرج ارسترها را میتوان براساس محدوده ولتاژ محافظت به انواع مختلف زیر دستهبندی کرد:
- سرج ارستر تایپ 1 یا کلاس B
- سرج ارستر تایپ 2 یا کلاس C
- سرج ارستر تایپ 3 یا کلاس D
- سرج ارستر تایپ 1+2 یا کلاس B+C
- سرج ارستر مخابراتی یا دیتا
- سرج ارستر فتوولتاییک
مشخصات انواع سرج ارستر تابلویی
سرج ارستر نوع B
سری کلاس B از تجهیزات محافظ نوسان بیش از حد ولتاژ برای محافظت سیستم در برابر تخلیه مستقیم و غیرمستقیم است. این نوع سرج ارستر تابلویی معمولا در برابر جریان 100 کیلو آمپر مقاوم است و بهعنوان محافظ اولیه در ورودی اصلی شبکه نصب میشود.
سرج ارستر نوع C
از سرج ارستر نوع C معمولا در تابلوهای فرعی و بعضا در تابلوهای اصلی استفاده میشود و برای جریانهای 20 کیلو آمپر کاربرد دارد. وظیفه این سرج ارسترها حفاظت ثانویه در مقابل اضافه ولتاژ سوئیچینگ و حذف ولتاژ نشتی از سرج ارسترهای نوع B است. این نوع سرج ارستر باید قبل از کلید نشتی جریان نصب شود.
سرج ارستر نوع D
این نوع سرج ارستر تابلویی جهت حفاظت در برابر اضافه ولتاژهای ناشی از سوئیچینگ داخلی دستگاههای الکترونیکی قبل از پریز و در نزدیکی مصرف کننده نصب میگردد و در برابر صاعقه کارایی ندارند. این سرج استرها در مقایسه به انواع دیگر ولتاژ کمتری دارد(1.5 کیلو ولت).
سرج ارستر نوع B+C
این نوع سرج ارسترهای تابلویی ترکیبی هستند و کاربرد زیادی در مراکز صنعتی و مخابراتی دارند. این تجهیزات، حفاظت بسیار بالایی در برابر افزایش ناگهانی ولتاژ دارند و قادر به حذف همزمان جریانهای ناشی از رعد و برق و سوئیچینگ دارند.
سرج ارستر مخابراتی یا دیتا
این نوع سرج ارستر تابلویی برای محافظت سیستمها، تجهیزات مخابراتی و سرورهای دیتا در برابر ولتاژ اضافه خطوط انتقال داده مورداستفاده قرار میگیرند. سیستمهای مخابراتی به عنوان یکی از الزامات ساختمانی حساسیت بسیار بالایی در برابر نوسانات ولتاژ دارند.
سرج ارستر فتوولتاییک
از سرج ارستر فتوولتاییک برای محافظت تجهیزاتی چون پنلها، اینورترها و سلولهای خورشیدی در برابر رعد و برق در سیستم های فتوولتائیک خانگی و صنعتی استفاده میشود.
انتخاب سرج ارستر تابلویی
انتخاب سرج ارستر تابع فاکتورهای متعددی است. انتخاب بهترین سرج ارستر به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربرد، سطح حفاظت مورد نیاز، ویژگی های سیستم برق رسانی، شرایط کلی سازه و محل تابلو برق بستگی دارد. در اینجا چند فاکتور برای انتخاب یک سرج ارستر تابلویی وجود دارد:
- رتبهبندی ولتاژ: سرج ارسترها بر اساس حداکثر ولتاژ و حداکثر ولتاژ تخلیه رتبهبندی میشوند. مهم است که یک سرج ارستر با درجه ولتاژ مناسب انتخاب کنید.
- درجهبندی جریان: سرج ارسترها براساس حداکثر جریان تخلیه نیز درجهبندی میشوند. سرج ارستر باید برای کنترل حداکثر جریان تخلیه که ممکن است در سیستم رخ دهد کافی باشد.
- نوع برقگیر: نوع سرج ارستر انتخابی به کاربرد خاص و سطح حفاظت مورد نیاز بستگی دارد.
- زمان پاسخگویی: سرج ارسترها دارای زمان پاسخگویی هستند، یعنی زمانی که طول میکشد تا انرژی گذرا را به زمین منحرف کنند. زمان پاسخ باید به اندازه کافی سریع باشد تا از آسیب به تجهیزات جلوگیری شود.
- شرایط محیطی: برقگیرها باید بتوانند شرایط محیطی محل نصب را تحمل کنند. این ممکن است شامل قرار گرفتن در معرض دمای شدید، رطوبت و عوامل دیگر باشد.
- گواهینامه و استانداردها: برقگیرها باید با استانداردهای صنعتی قابل اجرا مانند IEC، IEEE، یا UL مطابقت داشته باشند تا بتوانند الزامات عملکردی خاص را برآورده سازند.
- شهرت سازنده: شهرت و تجربه سازنده برقگیر نیز باید در نظر گرفته شود. انتخاب یک تولید کننده معتبر با سابقه ثابت در تولید سرج ارسترهای باکیفیت بسیار مهم است.
سخن پایانی
سرج ارستر تابلویی دستگاهی است که با ولتاژ بالا فعال میشود تا از رایانهها و سایر تجهیزات الکترونیکی در برابر نوسانات یا ولتاژهای گذرا در کابلهای برق یا داده، خواه رعد و برق باشد یا نوسان سوئیچینگ، محافظت کند. سرج ارستر ولتاژ اضافی را به سیم زمین منحرف میکند و در عین حال به طور همزمان به ولتاژ عادی اجازه میدهد به مسیر خود ادامه دهد. انواع مختلفی از سرج ارسترها موجود است و مهم است که هنگام انتخاب آن، کاربرد و ویژگیهای سیستم الکتریکی را به دقت در نظر بگیرید.
سوالات متداول
- سرج ارستر تابلویی چیست و چگونه کار میکند؟
سرج ارستر وسیلهای است که در یک سیستم الکتریکی برای محافظت در برابر ولتاژهای گذرا نصب می شود. سرج ارستر این عمل را با منحرف کردن انرژی گذرا به زمین انجام میدهد.
- انواع سرج ارستر کدامند؟
سرج ارستر نوع B، سرج ارستر نوع C، سرج ارستر نوع D، سرج ارستر نوع B+C، سرج ارستر مخابراتی یا دیتا و سرج ارستر فتوولتاییک از عمدهترین سرج ارسترهای تابلویی موجود هستند.
- هدف از نصب سرج ارستر چیست؟
هدف از نصب سرج ارستر محافظت از تجهیزات الکتریکی در برابر ولتاژهای گذرا است که میتواند خسارات جبران ناپذیری به سیستم وارد کند.
- سرج ارستر تابلویی معمولا در چه مکانهایی استفاده میشود؟
سرج ارسترها در مکانهای صنعتی، تجاری مختلف از جمله پستها، خطوط توزیع، تاسیسات صنعتی و ساختمانهای مسکونی و تجاری استفاده میشود.
- چگونه بهترین برق گیر را برای برنامه خود انتخاب کنیم؟
انتخاب بهترین برقگیر به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربرد، سطح حفاظت موردنیاز، ویژگیهای سیستم برق رسانی، شرایط کلی سازه و محل تابلو برق بستگی دارد.
بیشتر بخوانید : https://bonyantablo.com/categories/انواع-بدنه-تابلو-برق
